عشق؛ احساس یا هیجان مثبتی است که اگر انسان تجربهاش کرده باشد، آن را دوست دارد. انسانها هم از عاشق شدن و هم از معشوق بودن لذت میبرند، چرا که هیجان عشق خوشایند است. برخی عشق را یک پدیده ناسالم میدانند و فکر میکنند این مقوله فرا رفتن یا خارج شدن از هنجارهاست، اما باید گفت که هم عشق سالم وجود دارد و هم عشق ناسالم.
انسانها دوست ندارند تنها باشند و این حس انسان را از تنهایی میرهاند، چرا که تنهایی احساس ناامنی به ما میدهد، ولی با کسی بودن و حتی فکر با کسی بودن به ما آرامش میدهد. نیاز به صمیمیت و ارضای نیازهای عاطفی ما را به سمت ارتباط با افراد میکشاند.
بخش روانی انسان از تفکر و هیجان و رفتار تشکیل شده است و در عشق این سه با هم به شکل پیچیدهای ترکیب شدهاند و کار میکنند.
هم جنبههای شناختی و فکری و هم جنبههای هیجانی و هم ابعاد رفتاری عشق بشدت این سه حوزه را درگیر میکند و زندگی ما را تحتتاثیر قرار میدهد.
وقتی صحبت از عشق و دوست داشتن میشود یعنی دو نفر به طرف هم جذب میشوند. جذب افراد به هم دارای جنبههایی است که هر چه در انسانها بیشتر باشد احتمال جذب شدن آنها به هم بیشتر خواهد بود. این جنبهها عبارتند از
جذابیت جسمانی
دو فرد باید برای هم جذابیت ظاهری داشته باشند که این جذابیت لزوما زیبایی نیست، ممکن است فردی که زیبا نیست به دل فردی بنشیند و به اصطلاح دلنشین باشد. انسانها به افرادی که برایشان جذابیت جسمانی دارند بدون اینکه اطلاعات دیگری از آنها داشته باشند، ویژگیهای مثبتتری را نسبت میدهند و بیشتر به سمت آنها جذب میشوند.
مجاورت
انسانهایی که در یک منطقه زندگی میکنند، احتمال اینکه به هم علاقهمند شوند بیشتر است. اشتراک در محل زندگی، محل تحصیل، محل کار با تعداد دیدارها و برخوردها و امکان علاقهمند شدن رابطه مستقیم دارند. البته امروز با وجود اینترنت و... این جنبه تحتتاثیر قرار گرفته است اما با این حال باز هم از جنبههای جذابیت محسوب میشود.
شباهت
هرچه انسانها از لحاظ جسمی، عاطفی، اخلاقی، عقیدتی، هوشی، فرهنگی و... شباهتهای زیادی به هم داشته باشند به احتمال بیشتری جذب همدیگر خواهند شد. جنبههای دیگری نیز نظیر باکفایتی، باهوشی، جایگاه اجتماعی و تحصیلات بالا، طی کردن اوقات خوش با هم، داشتن مهارتهای شنیدن، محبوبیت و دلنشینی و گاهی متفاوت بودن هم میتواند در جذابیتتاثیر داشته باشد.
عشق ویژگیهایی دارد که در همه مشترک است. این ویژگیها عبارتند از
1ـ دلبستگی و نیاز به یکدیگر (زندگی بدون او برایم سخت است).
2ـ اهمیت داشتن (حاضرم هر کاری برایش انجام دهم).
3 ـ ایجاد تحمل برای خطاهای یکدیگر (با این که از کارش ناراحت شدم اما چون عاشقش هستم او را میبخشم).
4ـ اعتماد و امنیت بهطوری که میتواند رازهایش را برای او بگوید (من هر حرفی را به او میگویم و در کنارش احساس امنیت میکنم).
اینها ویژگیهایی است که وقتی عاشق میشویم در ما ایجاد میشود. اما به غیر از این ویژگیها عاشق شدن در ما احساسهای مثبت و منفی نیز ایجاد میکند که میتوان احساسهای مثبت را مانند شادی و شور و نشاط که معمولا در اوایل عاشق شدن اتفاق میافتد، تجربه کرد و احساسهای منفی نیز مثل دلتنگی و بیقراری و عدم تمرکز بر کار و درس و... گاهی نیز احساسهای دوسوگرا و متناقض مثل عشق و نفرت که بیشتر در زنها پیش میآید اتفاق میافتند.
معمولا افراد عشقشان را به این اشکال به هم ابراز میکنند؛ ابراز محبت، تبادل پاداشها و کارهایی که برای هم میکنند، حمایتهای عاطفی و اخلاقی و صبر و تحمل در قبال کارهای ناخوشایند طرف مقابل. با این حال با توجه به معانی و تعابیری که ما از عشق داریم، میتوانیم با این خطرات نیز مواجه شویم که شامل هوس، درگیر شدن با فرد نامتناسب، ندیدن عیوب، ماجراجویی، تبدیل کردن رابطه به یک درام و ادامه دادن رابطه به رغم بدرفتاریهای طرف مقابل میشود.